Petrol and diesel prices गेल्या काही महिन्यांपासून पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती स्थिर होत्या, परंतु १ जानेवारी २०२५ पासून त्या किंमतीत मोठी घट झाली आहे. या घटामुळे सरासरी ५ रुपये प्रति लिटरची बचत झाली आहे, जे सामान्य लोकांसाठी सुखदायक आहे. यामागे मुख्य कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किंमतीत झालेली घसरण. त्यामुळे नागरिकांना वाहतूक खर्च कमी होण्याची अपेक्षा आहे.
मुख्य शहरांतील दर
मुंबईत पेट्रोलची किंमत ९५.३१ रुपये प्रति लिटर आणि डिझेलची किंमत ८९.९७ रुपये प्रति लिटर झाली आहे. दिल्लीमध्ये पेट्रोल ८९.७७ रुपये आणि डिझेल ८२.८७ रुपये प्रति लिटर झाले आहेत. कोलकात्यात पेट्रोलचा दर १००.८२ रुपये आणि डिझेलचा दर ८५.७६ रुपये प्रति लिटर आहे. चेन्नईमध्ये पेट्रोल ९७.०५ रुपये आणि डिझेल ८७.७६ रुपये प्रति लिटर झाला आहे. मुख्य शहरांमध्ये इंधनाचे नवे दर लागू झाले आहेत.
किंमतीतील घट कारणे
किंमतीत घट होण्यामागे अनेक महत्त्वाची कारणे आहेत. आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किंमती कमी झाल्या आहेत, ज्या ७१ डॉलर प्रति बॅरलवरून ६५ डॉलर प्रति बॅरलपर्यंत घसरल्या आहेत. यामुळे इंधनाच्या किंमतीवर परिणाम झाला आहे. तसेच, डॉलरच्या तुलनेत रुपया मजबूत होण्यामुळे आयात खर्च कमी झाला आहे. यामुळे देशाच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा दिसून येत आहे. या सर्व घटकांच्या संयोजनामुळे किंमती कमी होण्यास मदत झाली आहे.
इंधन दरांचे ठरवण्याचे निकष
केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारांनी इंधनावर लागणारे कर कमी केले आहेत. यामुळे इंधनाच्या किंमतीत घसरण झाली आहे. सरकारी तेल कंपन्यांनी देखील त्यांच्या नफ्यात घट करून इंधनाचे दर कमी केले आहेत. या निर्णयामुळे नागरिकांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. इंधनाच्या किमतीत घट केल्याने जीवनावश्यक वस्तूंच्या किमतींवर होणारा दबाव कमी होईल, अशी आशा आहे.
डायनॅमिक फ्युएल प्राइसिंग
भारतामध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती डायनॅमिक फ्युएल प्राइसिंग पद्धतीनुसार ठरविण्यात येतात. दररोज सकाळी ६ वाजता या किंमती बदलतात. किंमत निश्चित करताना काही महत्त्वाचे घटक विचारात घेतले जातात. त्यामध्ये आंतरराष्ट्रीय कच्च्या तेलाच्या किंमती, रुपया-डॉलर विनिमय दर, केंद्र व राज्य सरकारांचे कर, तेल कंपन्यांचा नफा आणि वाहतूक खर्च यांचा समावेश आहे. हे सर्व घटक एकत्रितपणे इंधनाच्या अंतिम किंमतीवर प्रभाव टाकतात.
राज्यांतील किंमत वेगवेगळ्या
पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती विविध राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या असतात. याचे मुख्य कारण म्हणजे राज्य सरकारांनी लावलेल्या वेगवेगळ्या करांमध्ये असलेला फरक. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात पेट्रोल १०४.९४ रुपये आणि डिझेल ९२.५८ रुपये प्रति लिटर आहे. तर गुजरातमध्ये पेट्रोल ९४.४९ रुपये आणि डिझेल ९०.१४ रुपये प्रति लिटर आहे. या फरकामुळे, एकच इंधन विविध राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या दराने उपलब्ध होतो.
इंधन किंमतीतील घटचे परिणाम
इंधनाच्या किंमतींतील घट याचे परिणाम फार मोठे असू शकतात. पहिल्यांदा, महागाईत घट होईल कारण वाहतूक खर्च कमी होईल आणि यामुळे इतर वस्तूंच्या किंमतीही कमी होतील. यामुळे सामान खरेदी करणाऱ्यांना सवलत मिळेल. वाहन चालवणाऱ्यांचा मासिक खर्च कमी होईल, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक दिलासा मिळेल. यासोबतच, इतर सेवा आणि उत्पादने सुद्धा स्वस्त होण्याची शक्यता आहे.
व्यवसायासाठी फायदे
वाहतूक खर्च कमी होण्यामुळे व्यवसायांना मोठा फायदा होईल. हे उद्योगांना उत्पादनाची किंमत कमी करण्यास मदत करेल. इंधनाच्या किंमतीत घट झाल्यामुळे उत्पादन प्रक्रियेत होणारा खर्चही कमी होईल. परिणामी, विविध आर्थिक क्रियाकलापांमध्ये वाढ होईल. यामुळे बाजारपेठेतील मागणी आणि पुरवठ्यात सुधारणा होईल. एकूणच, या बदलामुळे अर्थव्यवस्थेला गती मिळेल.
इंधन बचतीचे उपाय
इंधन किंमतीत घट झाल्यामुळे त्याचा जास्तीत जास्त फायदा घेण्यासाठी काही महत्त्वाचे उपाय आहेत. यामध्ये इंधन-कार्यक्षम वाहन चालवणे, वाहनाची नियमित देखभाल करणे, टायरमधील हवेचा योग्य दाब राखणे, कार पूलिंग करणे आणि शक्य असल्यास सार्वजनिक वाहतूक वापरणे यांचा समावेश होतो. या सर्व गोष्टी आपल्याला इंधन बचत करण्यात मदत करतात. यामुळे खर्चातही बचत होऊ शकते आणि पर्यावरणाला देखील फायदा होतो.
भविष्याची शक्यता
भविष्यात पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती स्थिर राहू शकतात, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. तथापि, हे अनेक घटकांवर अवलंबून राहील. यामध्ये आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किंमती, रुपयाची स्थिती, सरकारची धोरणे आणि जागतिक आर्थिक परिस्थिती यांचा समावेश होतो. या सर्व घटकांमध्ये होणारे बदल पेट्रोल-डिझेलच्या किंमतींवर प्रभाव टाकू शकतात. त्यामुळे भविष्यातील किंमतींचा अंदाज लावणे कठीण होईल.
सरकारचा निर्णय
सरकारने सांगितले की किंमत कपातीचा निर्णय जनहितासाठी घेतला आहे. याचा मुख्य उद्दिष्ट महागाईवर नियंत्रण ठेवणे आणि अर्थव्यवस्थेला चालना देणे आहे. सरकारने महागाई कमी करण्यासाठी हे पाऊल उचलले आहे. भविष्यातही किंमतींवर सरकार लक्ष ठेवून आवश्यक निर्णय घेईल. यामुळे नागरिकांना आराम मिळेल आणि आर्थिक परिस्थिती सुधारेल.
मोबाईल अॅप्स
दररोज पेट्रोल, डिझेल आणि इतर इंधनांच्या किमती जाणून घेण्यासाठी काही उपयुक्त मोबाईल अॅप्स आहेत. त्यामध्ये “मेरा पेट्रोल,” “फ्युएल प्राइस इंडिया,” “डेली फ्युएल प्राइस,” आणि “पेट्रोल डिझेल रेट” यांसारखी अॅप्स समाविष्ट आहेत. या अॅप्सच्या मदतीने तुम्ही तुमच्या परिसरातील इंधन दर सहजपणे तपासू शकता. विविध शहरांच्या किमतींची माहिती ही तुमच्या फोनवर सहज उपलब्ध होते.